مراحل ترخیص

مراحل کامل ترخیص کالا در گمرک ایران چگونه است؟

مرحله اول ) ثبت اظهار از طریق سامانه گمرکی EPL

در بدو ورود کالا به گمرک ، مراحل ترخیص کالا آغاز خواهد شد که اولین مرحله در ترخیص کالا مربوط به تکمیل اظهارنامه واردات و ورود اطلاعات مربوط به آن در سیستم گمرک کشور است و هم اکنون با مجهز شدن اغلب گمرکات کشور به سامانه EPL ، مرحله  اول از طریق  این سامانه گمرکی به صورت آنلاین انجام می شود، بنابراین دیگر نیازی به انجام امور اظهار کالا به صورت حضوری نیست. طبق دستور العملی که در سایت رسمی اداره گمرک جمهوری اسلامی ایران به نشانی  irica.gov.ir به منظور ترخیص کالای وارداتی و خروج کالای صادراتی آمده است، اظهارنامه گمرکی باید به گمرک تحویل داده شود و اظهارکننده کالا باید تمامی اطلاعات مربوطه را در آن وارد کند.

اسناد لازم برای اظهار کالا جهت واردات قطعی که باید توسط مالک کالا و یا نماینده وی تهیه شود عباتند از :

۱.۱ اظهارنامه واردات قطعی ( پیش نویس و ثبت در سیستم EPL گمرک )

۲.۱ کپی کارت بازرگانی معتبر ( مرتبه اول اصل کارت جهت کدینگ )

۳.۱ قبض انبار، هنگامی که کالا به انباردار گمرک تحویل داده می شود ، برای صاحب کالا به عنوان رسید محموله صادر خواهد شد.

۴.۱ بارنامه

۵.۱ ترخیصیه

۶.۱ گواهی مبدأ

۷.۱ فاکتور یا سیاهه خرید

۸.۱ اعلامیه تأمین ارز یا نامه برات ( در صورتی که روش پرداخت اعتبار اسنادی یا برات باشد )

۹.۱ پروفورما ( پیش فاکتور )

۱۰.۱ مجوز ثبت سفارش

۱۱.۱ لیست عدلبندی

۱۲.۱ بیمه نامه

۱۳.۱ پروانه بهره برداری ( حسب مورد برای شرکت های تولیدی )

۱۴.۱ کاتالوگ و بروشور ( حسب مورد )

۱۵.۱ مجوزهای قانونی جهت ترخیص کالا از قبیل گواهی بهداشت، استاندارد، انرژی اتمی، قرنطینه نباتی و سایر ( حسب مورد )

۱۶.۱ وکالتنامه رسمی، کارت حق العملکاری ( حسب مورد )

۱۷.۱ پروانه صادراتی ( در صورتی که واردات در مقابل صادرات انجام شود )

در این سامانه امکان پرینت پیش اظهار وجود دارد بنابراین اگر کاربران به ورود اطلاعات به صورت مستقیم و آنلاین عادت ندارند ، می توانند در ابتدا شکل کلی این اظهار نامه را پرینت گرفته و تمامی قسمت های مربوطه را پر کنند سپس به ورود اطلاعات به سیستم بر اساس آنچه که از قبل پر کرده اند بپردازند. مالک کالا می تواند اظهار نامه گمرکی را شخصا یا از طریق نماینده قانونی خود تنظیم کند. لازم به ذکر است بعضی از اسناد  ذکر شده در بالا مثل مجوزهای موضوع شماره ۱۴ و ۱۵ ، بعد از اظهار و در جریان ترخیص از سازمان مربوطه اخذ می شوند که بعدا به آنها اشاره خواهیم کرد ولی در هر صورت اظهار کننده اسناد را کنترل نهایی نموده و فرم پیش نویس اظهارنامه را با استفاده از آنها تکمیل می نماید. مبلغی که توسط صاحب کالا به عنوان حقوق ورودی باید پرداخت گردد، یکی از اطلاعات بسیار مهم و اساسی موجود در اظهارنامه است که در مرحله تکمیل اظهارنامه محاسبه می شود. همچنین باید بدانید ، تکمیل فرم اظهارنامه از اهمیت ویژه ای برخوردار است و چنانچه در تکمیل آن اشتباهی رخ دهد منجر به  آسیب های مالی و غیرمالی سنگینی خواهد شد. بنابراین در صورت بروز هرگونه خطا یا اشکال همواره می توانید با پشتیبانی این سامانه تماس بگیرید.

– بررسی و تایید اظهارنامه

در پایان این مرحله در صورتی که در سیستم الکترونیکی گمرک تمامی قسمت ها را به درستی پر کرده باشید و هیچ مشکلی وجود نداشته باشد ، نرم افزار به شما یک شماره سریال و یک شماره عطف خواهد داد. شما هم اکنون می توانید از این اطلاعات پرینت گرفته و برای انجام مراحل بعدی نزد خود نگه دارید.

مرحله دوم ) دریافت کوتاژ در دایره احراز هویت و تعیین مسیر

بعد از تنظیم اسناد و ثبت اطلاعات اولیه در مرحله قبلی ، این مرحله به احراز هویت و اظهار کالا اختصاص دارد. دایره احراز هویت دایره فنی گمرک است که در ابتدا اسناد دریافتی را بررسی  کرده و در صورت تایید آنها ، شماره ثبت یا  همان کوتاژ را درج می نماید. می توان گفت کوتاژ به معنای ثبت اظهارنامه واردات یا صادرات کالا در گمرک است و به هر اظهار نامه ثبت شده، یک شماره اختصاص داده می شود که به این شماره کوتاژ گفته می شود. بعد از دریافت شماره کوتاژ ، اظهارنامه لاک و مهر می شود.

در گمرک به دلیل کمبود نیرو و صرفه جویی در وقت و همچنین مشکلاتی که ممکن است با انجام تمامی مراحل کنترلی ایجاد شود ، با استفاده از سیستم مدیریت ریسک از سه مسیر سبز، زرد و قرمز برای ترخیص کالا  استفاده می شود. که تعیین مسیر از طریق سیستم کامپیوتری و با توجه به عواملی همچون درصد مأخذ حقوق ورودی، نوع کالا، اعتبار صاحب کالا و اظهارکننده و کشور سازنده  است و یا حتی این مسیر می تواند کاملا تصادفی یا شانسی انتخاب شود.

در زیر به تعریف مختصر از هر کدام از مسیرها می پردازیم :

– مسیر سبز: اخذ مجوزهای لازم و یا مستقیما ارجاع به صندوق

– مسیر زرد: بررسی اسناد توسط کارشناس سرویس گمرک ، بخش دایره ارزش و سپس ارجاع به صندوق

– مسیر قرمز: ارزیابی و کتترل کالا به صورت فیزیکی ، اخذ مجوزهای لازم ، بخش دایره ارزش ، بررسی اسناد توسط کارشناس سرویس گمرک و سپس ارجاع به صندوق

مرحله سوم ) کنترل و ارزیابی کالا

همانطور که گفته شد در ادامه فرآیند ترخیص با توجه به مسیر تعیین شده برای محموله ، کنترل و ارزیابی کالا صورت می گیرد، در واقع اگر در دو مسیر قرمز و یا زرد قرار بگیرید محموله شما نیاز به کنترل دارد که به این ترتیب، یا بسته کالا باز و توسط ارزیاب گمرک بررسی و با اسناد مطابقت داده می شود و یا فقط نیاز به بررسی اسناد توسط رئیس سرویس گمرک مربوطه می باشد، بعد از اینکه این مرحله با موفقیت به اتمام رسید و محموله از نظر ارزش و کلیت و تعداد مشکلی نداشت، در بخش دایره ارزش، ارزش اظهاری، سوابق گمرکی و دیگر روش های تعیین ارزش مورد بررسی قرار می گیرد.

مرحله چهارم )  اخذ مجوزهای لازم

در این مرحله مجوزهای لازم که توسط سیستم و کارشناس با توجه به کالا تعیین گردیده است باید تکمیل شود. استاندارد، بهداشت، قرنطینه ، مخابرات، تجهیزات پزشکی، جهاد، انرژی اتمی، وزارت راه، مالیات و … از جمله مجوزهای لازم در این بخش می باشند.

مرحله پنجم ) بررسی تعرفه و تطبیق کالا توسط کارشناس سرویس ( مجازی )

در مرحله  پنجم کارشناس سرویس به بررسی تعرفه و تطبیق کالا با اسناد می پردازد. همچنین کارشناس سرویس به اسناد و الزامات ورود (مجوزهای مورد نیاز و ارزش) که در مطالب قبلی نیز به آن اشاره شد نظارت می کند. رئیس سرویس نیز به بررسی امضاها و روند نهایی پرونده می پردازد و تایید نهایی توسط او صادر می گردد.

مرحله ششم ) پرداخت به صندوق و صدور سند ترخیص

دراین قسمت پس از اینکه مبلغ پرداختی از سوی گمرک مشخص گردید، صاحب کالا هزینه را به صورت فیش نقدی به حساب گمرک واریز می کند سپس فیش پرداخت را گرفته و  پروانه سبز گمرکی برای وی صادر می شود. پروانه سبز سندی است که درگمرک صادر می شود و به معنای آن است که عملیات ارزیابی به پایان رسیده است و صاحب کالا با گمرک تسویه کرده و می تواند مقدمات خروج کالای خود را از گمرک فراهم نماید .

مرحله هفتم ) انبارداری و اجازه بارگیری

پس از پایان تشریفات کار در سرویس ارزیابی در هر سه مسیر ذکر شده پروانه های مهر شده و صدور سند ترخیص، هنگامی که تسویه های لازم با شرکت حمل و نقل صورت گرفت با توجه به دریافت قبض انبار و سایر مدارک لازم ، گمرک مجوز بارگیری را صادر می کند و مبلغی به عنوان مبلغ انبارداری توسط مسئول نگهداری کالا از صاحب کالا دریافت می شود. مبلغ انبارداری در گمرکات مختلف، متفاوت محاسبه می گردد و هزینه های مربوط به تخلیه، بارگیری، بیمه، مدت زمان رسوب کالا در انبار و غیره را شامل می شود که این موارد نیز با توجه به حجم، نوع و ارزش کالا محاسبه می گردد.

• قبض انبار:

همانطور که در مرحله اول نیز به آن اشاره شد ، قبض انبار به سندی گفته شود که توسط انباردار در قبال گرفتن کالا از شخص تحویل دهنده ی کالا با مشخصات درج شده صادر می شود . با توجه به قوانین گمرکی ایران هر کالایی که وارد محدوده ی گمرکی شود باید در دفاتر انبار ثبت شود و برای بار، باید اظهار نامه یا بارنامه به صورت جداگانه صادر و به شخصی که کالا را تحویل داده است بدهند.

قبض انبار از مهمترین اوراقی است که به گمرک ارائه می شود و شامل اطلاعاتی مانند نام صاحب کالا ، نام شرکت حمل ، نوع کالا، وزن کالا، نوع بسته بندی، تاریخ ورود به مرز، تاریخ تخلیه در انبار، تعداد بسته ها، مشخصات کانتین (در صورت کانتین بودن، ایرانی یا خارجی بودن وسیله حمل، شماره قبض انبار (شماره پیگیری انبار) و توضیحاتی همچون انبار نگهداری ، شرایط تخلیه (پارگی- شکستگی- فرورفتگی) محل نگهداری کالا در انبار گمرک ، مدت زمان نگهداری کالا در انبار (متروکه) می شود. کالایی متروکه  محسوب می شود که از مدت زمانی که در قبض انبار مشخص شده و  معمولا ۹۰ روز است بیشتر در انبار مانده باشد که در اینصورت آن محموله به حالت تعلیق و مدتی بعد به تصرف گمرک و دولت در می آید.

مرحله هشتم ) خروج کالا از گمرک

پس از آنکه شخص تمامی کارهای مربوط به ترخیص کالا را انجام داد ، می تواند بیجک انبار را توسط انبار دار گمرک دریافت کند. بیجک انبار بعد از کنترل پروانه سبز گمرکی و  همچنین مهر درب خروج  صادر می شود و نشان می دهد که کالای مربوطه به  صاحب کالا تحویل داده شده است و می تواند برای بارگیری کالا ورودی ، وسیله نقلیه مورد نظر خود را را وارد گمرک کند .در این مرحله نیز ، محموله دوباره بررسی شده و سپس اجازه خروج کالا داده خواهد شد.